تفاوت تراز و رتبه کنکور در چیست؟
تفاوت تراز و رتبه کنکور در چیست؟ این سوال بسیاری از داوطلبان کنکور است که به دنبال درک بهتر نتایج آزمون خود هستند.
درک این دو مفهوم نه تنها به تحلیل بهتر کارنامه کنکور کمک می کند، بلکه تاثیر مستقیمی بر برنامه ریزی برای انتخاب رشته و ورود به دانشگاه های برتر دارد.
بسیاری تصور می کنند که رتبه، تنها عامل تعیین کننده موفقیت در کنکور است، در حالی‌که تراز نشان دهنده سطح علمی داوطلب در مقایسه با سایر شرکت کنندگان است.
محاسبه تراز و رتبه بر اساس فرمول های مشخصی انجام می شود که فاکتور هایی مانند سختی سوالات، میانگین نمرات داوطلبان و میزان انحراف از نمره متوسط را در نظر می گیرد. این محاسبات نقش مهمی در تعیین جایگاه داوطلبان و سطح رقابت آن ها دارند. از سوی دیگر، در فرآیند انتخاب رشته، درک تفاوت میان این دو شاخص می تواند باعث تصمیم گیری آگاهانه تر شود.
اهمیت تراز و رتبه زمانی پر رنگ تر می شود که صحبت از پذیرش در دانشگاه های مطرح به میان می آید. برخی دانشگاه ها بیشتر به رتبه کشوری توجه دارند، در حالی‌که برخی دیگر تراز را معیار اصلی ارزیابی قرار می دهند. تعامل موثر والدین با مشاوران تحصیلی باعث افزایش آگاهی اطلاعات در زمینه کنکور خواهد شد.
همچنین، برای بسیاری از داوطلبان، این سوال مطرح می شود که چگونه می توان تراز و رتبه را بهبود بخشید و در مسیر موفقیت گام های موثرتری برداشت. آشنایی با فاکتور های تاثیرگذار بر این دو معیار و راهکار های افزایش آن ها، کلید دستیابی به بهترین نتیجه در کنکور است.
تفاوت تراز و رتبه کنکور در چیست؟
در کنکور سراسری، دو مفهوم رتبه و تراز برای ارزیابی عملکرد داوطلب در روز آزمون بکار می رود که هر کدام عملکرد متفاوتی از داوطلب را نشان می دهد.
رتبه محل قرار گرفتن داوطلب با توجه به نمراتی که کسب کرده است را نشان می دهد. به عنوان مثال اگر تعداد شرکن کننده ها در کنکور سراسری را 2000 نفر در نظر بگیریم، رتبه 1 تا 2000 مشخص می کند که هر متقاضی در چه رتبه و چه جایگاهی نسبت به دیگران قرار گرفته است.
درواقع رتبه ترتیب داوطلبان نسبت به بکدیگر را نشان می دهد اما تفاوت های علمی آن ها را نشان نمی دهد.
از سوی دیگر به جز رتبه تراز نیز برای هر شرکت کننده تعریف می شود. تراز هر داوطلب یک معیار سنجش است که سطح علمی شرکت کننده را به نسبت یکدیگر می سنجد.
تراز درواقع با توجه به سختی سوالات و عملکرد داوطلب تعیین می شود. تراز عددی بین 0 تا 10000 و در بر خی موارد تا 13000 قرار دارد.
برای اینکه بهتر متوجه مفهوم تراز در کنکور شوید به مثال زیر توجه کنید. مثلا اگر دانش آموزی در کنکور به سوالات دشواری پاسخ بدهد که اکثر داوطلب نتوانسته اند به این سوالات پاسخی بدهند، تراز بالاتری را کسب خواهد کرد.
به طور کلی، تراز تفاوت سطح علمی داوطلبان را نشان می دهد در حالی که رتبه جایگاه نسبی هر دانش آموز را نشان می دهد. می توان نتیجه گرفت که هرچه تراز داوطلب بالاتر باشد عملکرد بهتری نسبت به دیگران داشته است.
نحوه محاسبه تراز و رتبه کنکور
- محاسبه تراز کنکور:
با توجه به اینکه گفته شد که تراز سطح علمی داوطلبان در مقایسه با یکدیگر را نشان می دهد و عملکرد هر فرد را در هر درس نسبت به دیگران نشان می دهد، به شکل زیر محاسبه می شود:
ابتدا باید درصد پاسخ های صحیح در هر درس محاسبه شود که در واقع نمره خام هر درس نام دارد و نحوه محاسبه آن به صورت زیر است:
تعداد پاسخ های صحیح خود را در عدد 3 ضرب کنید و از تعداد پاسخ های غلط خود کم کنید. پاسخ به دست آمده را بر تعداد کل سوالات تقسیم کنید و پاسخ نهایی در 100 ضرب کنید. اکنون شما نمره خانم هر درس را محاسبه کرده اید.
به مثال زیر توجه کنید: اگر یک درس 50 سوال داشته باشد و شما 30 سوال صحیح و 10 سوال غلط داشته باشید نمره خام به شکل زیر محاسبه می شود:
\frac{30 \times 3-10}{50} \times 100=160 \%اکنون پس از اینکه نمره خام هر درس را حساب کردید، تراز هر درس با توجه به ضریب آن محاسبه می شود. فرمول ساده شده تعیین تراز هر درس به صورت زیر خواهد بود:
100 \text { × ضريب درس × نمره خام = تراز هر درس }به عنوان مثال، اگر نمره خام شما در درس ریاضی 60% باشد و ضریب آن در کنکور 7 باشد تراز این درس به شکل زیر محاسبه می شود:
\text { } 60 \times 7 \times 100=42000=\text { تراز رياضى }ممکن این سوال برای شما ایجاد شود که تراز کل به چه صورت محاسبه می شود.
محاسبه تراز کل:
ابتدا مجموع تراز های هر درس را با توجه به ضریب آن محاسبه می کنیم و در نهایت بر مجموع کل ضرایب تقسیم می کنیم.
2. محاسبه رتبه کنکور:
سازمان سنجش، با توجه به عملکرد هر داوطلب و تراز به دست آمده، جایگاه داوطلبان را به ترتیب نزولی مشخص می کند و عوامل مختلفی در تعیین این رتبه تاثیر گذار هستند که در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد.
سهمیه داوطلب: سهمیه متفاوت در کنکور اعم از سهمیه مناطق، ایثارگران و… می توانند در تعیین رتبه نهایی تاثیرگذار باشند.
تاثیر سوابق تحصیلی: با توجه به اعلامیه های جدید سازمان سنجش نمرات امتحان نهایی دانش آموزان در دوره دبیرستان درواقع معدل هر درس به صورت درصدی در تراز کل موثر است. با توجه به اهمیت امتحانات نهایی و درس رتبه ساز کنکور پاسخ به سوال چگونه ریاضی را برای امتحان نهایی بخوانیم می تواند در افزایش درصد و تراز و رتبه کنکور موثر باشد.
به عنوان مثال می توان گفت که اگر دو داوطلب تراز های مشابهی در کنکور داشته باشند، داوطلبی که معدل بالاتری داشته باشد رتبه بهتری کسب خواهد کرد.
پس هر چه تراز داوطلب بالاتر باشد، رتبه بهتری کسب می کند و شانس قبولی در رشته های بهتر و دانشگاه های معتبر افزایش پیدا می کند.
تاثیر تراز و رتبه در انتخاب رشته دانشگاهی
- تراز (نمره کل):
بیان شد که تراز نشان دهنده سطحی علمی داوطلبان در مقایسه با یکدیگر است. نکته قابل توجه این است که اگر شما خواستار قبولی در دانشگاه آزاد باشید، تراز اهمیت ویژه ای دارد و معیار اصلی برای پذیرش دانشجویان دانشگاه آزاد محسوب می شود.
یعنی هر چه تراز داوطلب بالاتر باشد شانس قبولی او در رشته ها و واحدهای دانشگاه آزاد بیشتر است.
- رتبه:
گفته شد که رتبه جایگاه داوطلبان را به نسبت سایر شرکت کنندگان نمایش می دهد.
برای پذیرش در دانشگاه های سراسری (دولتی)، رتبه در سهمیه معیار اصلی پذیرش می باشد. ایت رتبه با توجه به سهمیه مناطق، ایثارگران و… محاسبه شده است.
بنابراین در انتخاب رشته دانشگاه های دولتی، رتبه در سهمیه اهمیت بیشتری دارد.
تفاوت در انتخاب رشته دانشگاه آزاد و سراسری:
دانشگاه های سراسری (دولتی): در این دانشگاه ها، رتبه در سهمیه معیار اصلی پذیرش است. یعنی داوطلبانی که رتبه های بهتری دارند، شانس قبولی بیشتری در رشته ها و دانشگاه های معتبر دارند.
دانشگاه آزاد: در این دانشگاه ها، تراز یا نمره کل اهمیت بیشتری داردو هر چه تراز یک داوطلب بیتر باشد شانس قبولی بیشتری در این دانشگاه ها دارد.
در نهایت، برای افزایش شانس قبولی، توصیه می شود انتخاب های خود را بر اساس علاقه، توانایی ها و شرایط پذیرش هر دانشگاه تنظیم کنید و به هر دو معیار رتبه و تراز توجه داشته باشید.
این موارد نشان می دهد که هر درس تاثیر مثبتی در کنکور دارد و حذف هر درس به شدت در رتبه و تراز داوطلبان تاثیرگذار خواهد بود پس اینکه گاهی داوطلبان می پرسند اگر در کنکور فقط یک درس را بزنیم ، اگر در کنکور ریاضی و فیزیک نزنیم یا اگر در کنکور فقط زیست و شیمی بزنیم چه می شود، توانسته اند پاسخ خود را پیدا کنند.
رتبه یا تراز برای قبولی در دانشگاه فرهنگیان؛ کدام یک مهم تر است؟
اگر هدف شما برای شرکت در کنکور قبولی در دانشگاه فرهنگیان استن باید بدانید که رتبه و تراز هر دو اهمیت دارد اما میزان اهمیت آن ها با متفاوت است. اگر هدف شما قبولی در کنکور فرهنگیان است، همه چیز درباره کنکور فرهنگیان را مطالعه و اطلاعات خود را افزایش دهید.
اهمیت تراز در دانشگاه فرهنگیان
حتما اطلاع دارید که شرط قبولی در دانشگاه فرهنگیان قبولی در مصاحبه است، اما شرط قبولی دعوت به مصاحبه دانشگاه فرهنگیان داشتن حداقل تراز لازم است. حداقل تراز لازم برای دعوت به مصاحبه دانشگاه فرهنگیان بین 5000 تا 6500 متغیر است.
نکته قابل توجه این است که داوطلبانی که حداقل تراز کافی را کسب نکنند اما رتبه خوبی داشته باشند به مصاحبه دعوت نمی شوند.
اهمیت رتبه در دانشگاه فرهنگیان
برای دانشگاه فرهنگیان پس از بررسی حداقل تراز، رتبه داوطلب در سهمیه نقش مهمی را در قبولی شرکت کنندگان دارد.
سوالی که ممکن است ایجاد شود این است که در نهایت کدام یک اهمیت بیشتری دارد؟
در مرحله اول، تراز مهم تر است زیرا کسب حداقل تراز شرط اولیه برای دعوت به مصاحبه است.
در مرحله نهایی، رتبه در سهمیه اهمیت دارد، زیرا گزینش دانشگاه ها بر اساس رتبه صورت می گیرد.
عوامل موثر بر تراز و رتبه کنکور
رتبه و تراز مبنای اصلی سنجش داوطلبان کنکور است که هرکدام تحت تاثیر عوامل مختلفی تعیین می شوند.
عوامل موثر بر تراز کنکور:
- تعداد داوطلبان: هر چه تعداد شرکت کننده ها در یک گروه آزمایشی بیشتر باشد، کسب رتبه بالاتر دشوار است. در گروه های آزمایشی که تعداد داوطلبین کمتری دارند سطح تراز ها معمولا پایین تر است.
- سطح دشواری سوالات: داوطلبانی که بتوانند به سوالات سخت تری پاسخ بدهند تراز بالاتری کسب خواهند کرد.
- سطح علمی داوطلبان: اگر در کنکور یک سال، سطح علمی داوطلبان بالا باشد کسب تراز بالا نیز سخت تر می شود.
- نحوه مطالعه و منابع آموزشی: استفاده از منابع معتبر و بهترین روش های تمرین ریاضی برای یادگیری موثر باعث درک عمیق مطالب و در نتیجه تراز بالاتر خواهد شد. نقش والدین در انتخاب منابع آموزشی مناسب نیز قابل چشم پوشی نیست و می تواند در این راه کمک کننده باشد.
- تست زنی و تمرین: تمرین مداوم و افزایش سرعت به همراه دقت در کنکور باعث کسب تراز بالاتر خواهد شد. آگاهی از روش صحیح تست زدن در خانه باعث تقویت این مهارت خواهد شد.
عوامل موثر بر رتبه کنکور:
- برنامه ریزی و مدیریت زمان
- انگیزه و هدف گذاری
- پشتکار و مداومت
- کیفیت مطالعه
- شرکت در آزمون های آزمایشی
مهندس امیر محمودزاده، دبیر باتجربه ریاضی در سطح کشور و بهترین معلم ریاضی شیراز توانسته با ارائه دوره آموزش ریاضی کنکور سطح علمی داوطلبان را افزایش داده و دغدغه اصلی والدین و فرزندان کنکوری آن ها را در جهت آموزش صحیح ریاضی برطرف نماید.
نحوه تبدیل تراز به رتبه در کنکور سراسری
تبدیل مستقیم تراز به رتبه به‌دلیل تاثیر عوامل مختلفی مانند تعداد داوطلبان، سطح دشواری سوالات و عملکرد کلی شرکت کنندگان، امکان پذیر نیست. با این حال، می توان با استفاده از نرم‌افزار های تخمین رتبه و جدول های آماری، حدود رتبه معادل با تراز را تخمین زد.
وب سایت ها و موسسات آموزشی، نرم افزارهای مختلفی را ارائه می دهند که می توان با وارد کردن درصد های محاسبه شده هر درس و سوابق تحصیلی رتبه در سهمیه و رتبه کشوری به صورت حدودی تخمین بزنند.
پس با توجه به اهمیت دروس کنکور و به خصوص درس ریاضی می توانید از بهترین روش مطالعه کنکور در زمان کم بهره مند شوید تا بهترین نتیجه را کسب کنید.
جداول زیر می تواند به صورت حدودی تراز و رتبه را مقایسه کنند.
رشته تجربی:
| تراز | رتبه در منطقه ۱ | رتبه در منطقه ۲ | رتبه در منطقه ۳ |
| ۷۳۱۰ | ۱ تا ۹ | – | – |
| ۷۳۵۲ | – | ۱ تا ۹ | – |
| ۷۳۵۶ | – | – | ۱ تا ۹ |
| ۶۹۸۸ | ۱۰ تا ۹۹ | – | – |
| ۶۸۸۱ | – | ۱۰ تا ۹۹ | – |
| ۶۸۶۴ | – | – | ۱۰ تا ۹۹ |
| ۶۷۵۷ | ۱۰۰ تا ۲۰۰ | – | – |
| ۶۶۴۶ | – | ۱۰۰ تا ۲۰۰ | – |
| ۶۶۲۵ | – | – | ۱۰۰ تا ۲۰۰ |
| ۶۴۴۱ | ۲۰۱ تا ۵۰۰ | – | – |
| ۶۴۶۵ | – | ۲۰۱ تا ۵۰۰ | – |
| ۶۳۸۵ | – | – | ۲۰۱ تا ۵۰۰ |
| ۶۲۰۰ | ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ | – | – |
| ۶۳۰۸ | – | ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ | – |
| ۶۱۲۱ | – | – | ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ |
| ۶۰۴۹ | ۱۰۰۱ تا ۲۰۰۰ | – | – |
| ۶۱۱۸ | – | ۱۰۰۱ تا ۲۰۰۰ | – |
| ۶۰۱۰ | – | – | ۱۰۰۱ تا ۲۰۰۰ |
رشته ریاضی:
| تراز | رتبه در منطقه ۱ | رتبه در منطقه ۲ | رتبه در منطقه ۳ |
| ۷۹۱۴ | ۱ تا ۹ | – | – |
| ۷۵۰۵ | – | ۱ تا ۹ | – |
| ۶۹۷۲ | – | – | ۱ تا ۹ |
| ۷۱۰۷ | ۱۰ تا ۹۹ | – | – |
| ۶۸۸۰ | – | ۱۰ تا ۹۹ | – |
| ۶۲۲۲ | – | – | ۱۰ تا ۹۹ |
| ۶۸۴۰ | ۱۰۰ تا ۲۰۰ | – | – |
| ۶۵۵۳ | – | ۱۰۰ تا ۲۰۰ | – |
| ۵۷۳۵ | – | – | ۱۰۰ تا ۲۰۰ |
| ۶۴۹۵ | ۲۰۱ تا ۵۰۰ | – | – |
| ۶۱۵۵ | – | ۲۰۱ تا ۵۰۰ | – |
| ۵۴۲۴ | – | – | ۲۰۱ تا ۵۰۰ |
| ۶۰۴۲ | ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ | – | – |
| ۵۷۴۹ | – | ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ | – |
| ۵۱۸۳ | – | – | ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ |
| ۵۶۴۲ | ۱۰۰۱ تا ۲۰۰۰ | – | – |
| ۵۴۹۸ | – | ۱۰۰۱ تا ۲۰۰۰ | – |
| ۴۹۷۲ | – | – | ۱۰۰۱ تا ۲۰۰۰ |
رشته انسانی:
| تراز | رتبه در منطقه ۱ | رتبه در منطقه ۲ | رتبه در منطقه ۳ |
| ۷۸۴۲ | ۱ تا ۹ | – | – |
| ۷۷۵۱ | – | ۱ تا ۹ | – |
| ۷۵۹۴ | – | – | ۱ تا ۹ |
| ۷۱۵۰ | ۱۰ تا ۹۹ | – | – |
| ۷۳۴۷ | – | ۱۰ تا ۹۹ | – |
| ۶۹۹۸ | – | – | ۱۰ تا ۹۹ |
| ۶۷۵۷ | ۱۰۰ تا ۲۰۰ | – | – |
| ۶۷۴۶ | – | ۱۰۰ تا ۲۰۰ | – |
| ۶۴۲۵ | – | – | ۱۰۰ تا ۲۰۰ |
| ۶۴۴۱ | ۲۰۱ تا ۵۰۰ | – | – |
| ۶۴۶۵ | – | ۲۰۱ تا ۵۰۰ | – |
| ۶۳۸۵ | – | – | ۲۰۱ تا ۵۰۰ |
| ۶۲۰۰ | ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ | – | – |
در جدول زیر می توانید خلاصه ای از مطالب گفته شده را مشاهده کنید.
| موضوع | توضیح خلاصه |
| تعریف رتبه | رتبه جایگاه نسبی داوطلب را نسبت به سایر شرکت کنندگان در کنکور مشخص می کند. |
| تعریف تراز | تراز نشان دهنده سطح علمی داوطلب نسبت به سایرین و میزان فاصله او از میانگین نمرات است. |
| نحوه محاسبه تراز | محاسبه درصد پاسخ های صحیح، اعمال ضرایب دروس و محاسبه میانگین کل. |
| نحوه محاسبه رتبه | سازمان سنجش رتبه را با مرتب سازی داوطلبان بر اساس تراز کل و تاثیر سهمیه ها محاسبه می کند. |
| تاثیر رتبه و تراز در انتخاب رشته | در دانشگاه های دولتی رتبه در سهمیه مهم تر است، در حالی که در دانشگاه آزاد تراز اهمیت بیشتری دارد. |
| مهم تر بودن رتبه یا تراز در دانشگاه فرهنگیان | برای قبولی در دانشگاه فرهنگیان، ابتدا تراز برای دعوت به مصاحبه مهم است و سپس رتبه برای گزینش نهایی. |
| عوامل موثر بر تراز | تعداد داوطلبان، سطح دشواری سوالات، منابع مطالعاتی، و نحوه تست زنی. |
| عوامل موثر بر رتبه | برنامه ریزی، انگیزه، کیفیت مطالعه، آزمون های آزمایشی و تمرین مداوم. |
| نحوه تبدیل تراز به رتبه | تبدیل دقیق ممکن نیست، اما نرم افزار های تخمین رتبه و جداول آماری می توانند راهنمایی تقریبی ارائه دهند. |
